روانشناسی کودک و نوجوان

جنبه هاي روان شناختي نقاشي كودك

1398/11/24 15:10
نویسنده : دینا
99 بازدید
اشتراک گذاری

فرزند شما با همه ي توان و شخصيت عقلي و احساسي خود به نقاشي مي پردازد. اين شخصيت در جنبه هاي گوناگون نمايان مي شود ازجمله؛ در خطوط، در نحوه ي بكار بردن از فضا، در نبود برخي از بخشهاي نقاشي، گزينش رنگ ، و در همان عنوان مورد نظر، اگر او را مجبور به انجام كار نكرده باشيد مشخص مي شود.

طراح و كودك زماني كه مشغول به نقاشي هستند اشياء را همانگونه كه در واقعيت خارجي هستند، نمايان نمي كنند درصورتي كه به همان شكلي كه چيزها را به انديشه و ذهنشان مي رسد به تصوير مي آورند و اينگونه چشم انداز حقيقت دروني خود را نشان مي دهند.

اگر فهم و ادراك كامل بر تصاوير كشيده شده توسط كودكان را داشته باشم درمي يابيم كه در آن سوي اشكال و سازهاي نقاشي ها بخشهايي از شخصيت كودك پنهان شده است. زبان تصاوير ترسيم شده توسط كودكان و بيان چيزهايي كه آنها از تصاوير خود دارند براي پدر و مادران و مربي ها ضروري ست، نه تنها براي كنجكاوي والدين و مربيان ، بلكه براي آشنايي با نقاشي ها سبب ايجاد روابط نزديكي بين بزرگترها و كودك مي شود و سبب كمك در پيشرفت و تكامل كودك مي شود.


بزرگسالان بدون آنكه كودك را اجبار كنند و با ايجاد روابطي صميمي و عميق ميتوانند از او درخواست كنند كه برايشان تصاويري از گل، رودخانه ، آنچه كه با خوي كودك سازگار است و مورد علاقه او است و… را ترسيم  كند.

قبل از شروع  تجزيه و تحليل برخي از عنوان هايي كه بيشتر براي كودكان كاربردي هستند متذكر شويم كه براي افزايش كيفيت در تعبير نقاشيهاي يك كودك بايد از نقاشي هاي بيشتر و به جزييات دقيق از زندگي او دقت كرد و آنها را مورد توجه قرار داد.

تصوير انسان؛

فرزند شما وقتي تصوير انساني را رسم ميكند ابتدا از تصوير خود وشايد احساسي كه از بدن خود و اميالش دارد سخن ميگويد. يقينا ميان خط هاي انسان به تصوير كشيده شده و ويژگي هاي اخلاقي و روحي و جسماني كودك نقاش رابطه هاي واضحي وجود دارد. اگر انسان نقاشي شده به صورت كلي منظم و به ترتيب باشد به احتمال زياد كودك شما كاملا مساعد است. اگر عكس اين مورد رخ دهد مثلا تصوير را در كناره كاغذ و در سايز كوچك رسم كند بدين معناست كه بهاء كمي براي خودش نسبت به ديگران قائل است واگر در چندتا از نقاشيهاي او اين كم ارزشي كه براي خود در نظر ميگيرد را مشاهده ميكنيد بيانگر خجالتي بودن كودك است كه امكان دارد نسبت به ميزان تمايل به محو شدن آن نيز سوق يابد. در نقاشي هاي كودك عدم وجود بعضي از اعضاي بدن مانند؛ بازوها و دست ها نشانگر ارزش پايين به خود دادن و عدم امنيت آن است. زيرا عدم وجود دست و بازو كه در تصويرهاي كشيده شده توسط كودك وجود ندارند همان ابزاري اند كه سبب انجام كار در محيط اطراف كودك مي شود.

كودك هايي كه خودشان را نسبت به بقيه بهتر و برتر مي پندارند تصاوير انسانهايي با سايز بزرگ مي كشند . اين نوع تصاوير مختص كودكاني  كه دچار اختلال خلقي هستند است كه اينها معمولا كودكاني حساس و زود رنج هستند كه در ذهنشان به فكر آن هستند كه به آنها ظلم ميشود. اين كودكان در نقاشيهاي خود از المانهايي چون آدمك هاي بزرگ استفاده مي كنند واين موضوع مي تواند نشاندهنده ي قضاوتهايي سخت گيرانه باشد. در نتيجه تصوير ساده از يك انسان چه تنها و چه در ميان جمعي از اشياء مشخص كننده ويژگي هاي مهيجي از شخصيت فرزند شماست. در اين نوع نقاشي كودك خودش را مشابه با انساني كه ترسيم كرده مي داند و به اين صورت ماشوور تصوير آدمك را براي استفاده براي تست فرا افكني معرفي كرده است. نظريه ماشوور به اين صورت است كه از كودك درخواست دارد به ترتيب هم دو فرد را كه فرد دوم را ازنظر جنسيت مخالف فرد اول باشد را رسم كند. ماشوور براين باور است كه شخص اول؛ كودك و فرد دومي ديگران را بيان ميكند.

ماشوور؛ در مطالعه نقاشي كودكان به طور كلي نسبت به نماد ها و اندام ها و از منظر عرفي بر جزييات لباسها و پوشاك متمركز است . ماشوور به بررسي شكل و ساخت در نقاشي بسيار اهميت مي دهد . شكل و ساخت همانا اندازه ، خط و تركيبات است كه كمتر در معرض تغيير هستند و شارلوده  ي سبك نقاشي را در بر ميگيرند . ماشوور هر اندامي را به عنوان يك نماد معرفي مي كند كه به آن مي پردازيم ؛

سر

نماد مركز شخصيت ، قدرت فكري و هوشي و عامل اصلي كنترل فشار هاي دروني است . كودكان اكثرا يا بهتر است بگوييم هميشه ؛ سر هاي بزرگ ترسيم مي كنند كه سر بيش از حد بزرگ نشان دهنده اين است كه [ من ] كودك بيش از اندازه ي طبيعي است .

صورت

صورت در نقاشي اهميت فراوان دارد و به همين دليل اكثرا تنها كشيده مي شود . كودكان پرخاشگر جزييات صورت را اغراق آميز نشان مي دهند .

كودكان خجالتي به جزييات صورت اهميت نداده اند و دايره صورت را برجسته مي كنند . اين كودكان به ندرت صورت نيم رخ ترسيم مي كنند .

دهان و دندان

ماشوور معتقد است كه نقاشي  دهان و دندان از سوي كودك مي توان نياز به خوردن و پرخاشگري را دريافت . لب هاي بسته مي تواند بيانگر تنش و فشار باشد . نقاشي چانه ميتواند بيانگر قدرت مردانگي در نقاشي باشد .

چشم ها

بيانگر دنياي درون نقاش و اجتماعي بودن اوست . خرد سالان چشم ها را با حالتي درنده و وحشي مي كشند .

دست ها و بازو ها

اين اعضا براي تشخيص محيط اطراف در زمان هاي ابتداي زندگي كودك بسيار مورد استفاده و كاربردي است . سپس براي سازش اجتماعي و پيشرفت [ من ] و كاربردي مي باشد . كودك هايي با توانايي كم و ضعيف و درون گرا اكثرا براي آدمك هايي كه به تصوير مي كشند پا رسم نمي كنند و آن آدمك را به گونه اي نقاشي مي كنند كه نشسته باشد .

بالا تنه

اگر كودك از تناسب اندام خود شاكي باشد معمولا بالا تنه را لاغر و ظريف مي كشد يا امكان دارد كه از چاق شدن مي ترسد ، در بقيه موارد امكان دارد كه بالا تنه ضعيف و باريك نشانگر تضعيف جسماني حقيقي باشد .

سايه زدن

در نقاشي هايي كه اينگونه هستند نشانگر آن است كه اگر در قسمتي از بدني كه نقاشي كرده اند سايه داشته باشد در اين بخشها امكان دارد مشكلات و علائمي در آن نواحي وجود داشته باشند كه گاهي امكان بر مسائل جدي باشد. در كودكي كه داراي نقص جسمي مي باشد عضو داراي نقص كاملا نمايان است . مثلا كودكي كه داراي نقص كم شنوايي يا ناشنوايي ست در تصاوير خود گوش را به صورت مشخص و دقيق رسم مي كند .

هنگام شروع سن بلوغ نقاشي جسم انسان ها كم كم متفاوت مي شود و تصاوير كشيده شده توسط نوجوان در سايز هاي جديد مانند كوچكتر شدن نسبي سر و رشد شانه ها و همچنين توجه بيشتر به جزئيات لباس هاي تصوير جسم انسان ها ظاهر مي شود .

براي رسيدگي و قضاوت در مورد تصاوير آدمك هاي كشيده شده توسط كودك ، هميشه بايد به وابستگي هاي فرهنگي او توجه كنيم . زيرا ممكن است بر اساس اختلاف هاي فرهنگي كاري كه در يك فرهنگ عادي و بدون مسئله انجام مي شود در محيط فرهنگي ديگر نشانگر مسئله اي باشد .

حتي مي توان هوش كودك را از طريق نشان دادن حركت در نقاشي تعيين نمود . ولي تصاويري كه جسم انساني را نشان مي دهند داراي معاني گوناگوني از جمله ؛ احساسي و عاطفي ، حس امنيت و اعتماد ، سازش اجتماعي و… در كودكان مي باشد . كودكاني كه خجالتي و يا پرخاشگر مي باشند تصاويري از آدمك هايي صاف و بدون انعطاف مي كشند چون اين كودكان در روابط اجتماعي و ارتباط برقرار كردن با ديگران دچار مشكل هستد . و تصاويري كه توسط كودكان غمگين و ضعيف كشيده مي شود با دقت تمام رسم مي شوند و حتي به هماهنگ بودن اندام هاي مختلف هم توجه بيشتر دارند . گاهي تصاويري توسط كودكان تخيلي كشيده مي شوند كه توجه زيادي به بدن انسان نقاشي شده دارند كه اندام هاي آدمك ها را به صورت زنده و شاد رسم مي كنند .

منبع : نقاشي كودكان

پسندها (0)
شما اولین مشوق باشید!

نظرات (0)